ID  M

• Is er ruimte om te spreken over waarom kinderen/jongeren naar een ziekenhuis moeten?

Sommige kinderen weten waarom. Voor andere kinderen is dit niet duidelijk, zij geven hier dan soms zelf invulling aan. Spreken jullie hierover met kinderen? Kunnen en mogen kinderen het ook zeggen als ze het daarmee moeilijk hebben? Wat leg je niet uit aan kinderen? Waarom deze keuze? Hoe begrijpbaar is je informatie voor de kinderen? Gebruik je informatiefolders of tekeningen?

→ Vragen voor kinderen/jongeren: Weet jij waarom je naar het ziekenhuis moet? Bij wie kan je met je vragen of zorgen terecht? Hoeveel wil je zelf weten? Op welke manier?

• Kunnen kinderen iets vertellen over hoe ze het ervaren om naar de dokter/ziekenhuis te gaan?

De meeste kinderen hebben hun dokters graag. Toch kunnen ze vaak ook heel precies benoemen wat ze moeilijker vinden bij een bepaalde dokter (bv. die praat te veel, of die is wat streng,, …). Dit zijn zaken die ze meestal niet kunnen of durven zeggen. Kinderen krijgen zelf wel heel wat feedback over hoe de volwassenen hen ervaren, maar omgekeerd is die feedback er vaak minder. Hoe zouden jullie toch spreekruimte kunnen voorzien voor kinderen om hierover te praten?

→ Vragen voor kind/jongere: wie zijn jouw dokters? Weet jij wat ze precies doen? Wat doet een goede dokter volgens jou? Hoe denk jij daarover?

• Hoe bereid je kinderen voor op een mogelijk onaangenaam onderzoek, zoals een genitaal onderzoek  of borstonderzoek, al dan niet met verschillende arsten aanwezig, of wanneer er lichaamsfoto’s worden genomen? Is er ruimte voor een kind of jongere om te weigeren?

Vooral kinderen die een operatie hebben gehad in de kindertijd zijn kwetsbaar voor herhaaldelijke genitale onderzoeken, omdat artsen de resultaten van de operatie willen opvolgen. Dit kan kinderen extra stress bezorgen en een kind het gevoel geven anders te zijn, ook al was de operatie(s) in de eerste plaats bedoeld om een kind minder ‘anders’ te maken.  Welke stappen onderneem je om dat gevoel van anders zijn en mogelijke schaamte errond te verminderen? Op welke manier geef je het kind/jongere controle over de situatie, en stimuleer je respect voor het kind? Voel je je als ouder(s) onder druk om in te gaan op het onderzoeksvoorstel van de arts? Laat hij/zij twijfel toe en is er een oprecht aanbod om een onderzoek uit te stellen tot een volgende afspraak (indien niet-medisch urgent), als ouders of kind het niet eens zijn?

Tips zijn onder andere voldoende tijd om het kind/jongere en ouders te laten ‘settelen’ in de consultatie. Stel vragen over de noodzaak van het onderzoek, welk doel het dient en wat het zal opleveren, Wat staat er allemaal te gebeuren? Is dit op kinder- of jongeremaat? Hoe zal alles voelen? Koud, pijnlijk, …? Hoe krijgt het kind/jongere controle? Mag hij/zij kiezen waar de dokter staat? Mag hij/zij stop zeggen of beslissen wie er allemaal in de consultatieruimte aanwezig is? Het is ook beter om een kind te betrekken, eerder dan af te leiden, omdat een kind onder stress omstandigheden onder stress kan dissociëren, wat toekomstige psychologische problemen in de hand kan werken (Liao & Simmonds, 2013). 

Meer tips voor (het voorbereiden op) een genitaal onderzoek, kan je hier vinden.

• Nemen jullie de tijd om met elk kind/jongere ook  individueel te spreken?

Omwille van de tijd is het niet altijd mogelijk om alle kinderen individuele aandacht te geven. (Sommige) kinderen vertellen wel dat ze dit heel belangrijk vinden, omdat ze dan vragen kunnen stellen zonder ouders erbij of het over dingen kunnen hebben waar hun ouders het moeilijk mee hebben, en ze de ouder(s) niet in een lastig parket willen brengen.  Hoe bouwen jullie dit in? Wat is daarbij belangrijk? Op welke manier wordt er achteraf teruggekoppeld?

→ Vragen voor kind/jongere: Vind je het nodig om de dokter af en toe eens in je eentje te zien? Waarom wel/niet?

• Wat zijn voor jullie redenen om kinderen wel of niet te betrekken bij bepaalde gesprekken?

Er zijn grote verschillen in de mate waarin kinderen op de hoogte zijn van het behandelingsplan, gezinsgesprekken, … Wat zijn voor jullie redenen om kinderen wel of niet op de hoogte te brengen van zorgbeslissingen en hierbij hun mening te vragen? Hoe wordt er rekening gehouden met de wensen van de kinderen? Waar zit de grens van inspraak en participatie? Hoe houden jullie overzicht van het zorgtraject van een kind? Hoe zorg je dat ook het kind dit overzicht kan hebben?

→ Vragen voor kind/jongere: Weet jij dat je recht hebt op informatie? Weet je dat je ook recht hebt om je mening te geven bij de zorg die je krijgt? Kinderen/jongeren hebben net als volwassenen het recht om zoveel mogelijk over alles te worden geïnformeerd. Kinderen moeten ook hun mening kunnen geven over de zorg die zij krijgen. En met die mening moeten volwassenen rekening houden. Zij zullen niet altijd doen wat het kind wil,  maar die beslissing nemen die goed (of zelfs het best is) voor het kind. Niet alle kinderen willen alles weten. Hoe voel jij je daarbij? Bij wie of waar kan je terecht als jij je mening over iets wil geven of iets wil veranderen?

• Spreken jullie met kinderen over hun dossier? Vertellen jullie de kinderen dat zij een dossier hebben en wat dit is? Mogen kinderen ook weten wat hierin staat en wie erin schrijft? Vinden jullie dit belangrijk? Waarom wel/niet? Maken jullie hierin een onderscheid tussen kinderen bijvoorbeeld op basis van leeftijd?

Een boekje voor elk kind  zou een dossier-op-kindermaat kunnen zijn waarin verslagen van gesprekken zitten. Daarnaast kunnen ook beslissingen en belangrijke momenten vastgelegd worden, bv via visuele voorstelling (tekeningen). Het kind is eigenaar van dit dossier. Wat zouden voor jullie voor- en nadelen zijn om met zo’n dossier op kindermaat te werken? Wat zouden kinderen eraan kunnen hebben? Wat zou je nog willen doen om het nog meer op maat te maken?

→ Vragen voor kinderen/jonderen: Houden jouw ouders of dokters een boekje over je bij? Vind je dit belangrijk? Hoe kunnen jij, of je ouders, ervoor zorgen dat je alles kan bijhouden voor later?